जर्मन ज़बान

وِکیٖپیٖڈیا پؠٹھٕ، اَکھ آزاد اِنسایکلوپیٖڈیا
 
जर्मन ज़बान
   

जर्मन ज़बान (जर्मन: Deutsch, तलफ़्फ़ुज़: [dɔʏtʃ]) छॆ अख पछिमी यूरपी ज़बान य्वस छॆ मंज़ यूरोपस मंज़ बोलनॖ यिवान। जर्मन छु जर्मनी, स्विट्ज़र्लैंड, आस्ट्रिया, लीख़्टेन्स्तटाईन तॖ इटली हुंद टायरोल सूबस मंज़ सरकऻरी ज़बान। बॆयि छॆ यि लक्सम्बर्ग, बेल्जियम तॖ जनूबी-मशरिक़ी पोलंडस मंज़ बाक़्यन ज़बानन सॗत्य सरकऻरी ज़बान।

जर्मन छु सारिवॖय ख्वतॖ बाक़ीयन मग़रबी यूरपी ज़बानन ह्युव; मिशलन आफ़्रीकान्स, डच, अंग्रीज़ी, ब्वन जर्मन, लक्सम्बर्गी तॖ यिद्दी। यॆम्य सॖन्द्य लफ़ॖज़ छि डेनिश, नौर्श्क तॖ स्वीडिश हिव्य।

जर्मन छु दुनिया हुन्द अहम ज़बानन मंज़ अख तॖ तक़रीबन १० करोर लूखन खऻत्रॖ माजि-ज़्यव। तक़रीबन १३ करोर लूख छि जर्मन समजान नतॖ ज़ानान। यि छु यूरपी इत्तिफ़ाक़स मंज़ सारिवॖय ख्वतॖ ज़्यादॖ बोलनॖ यिनॖ वोल ज़बान।

तवऻरीख़[اؠڈِٹ]

जर्मन हॖन्द ज़्यादॖतर लफ़ॖज़ तॖ ग्रामर छि प्रोन थॊद जर्मन तॖ मंज़ थॊद जर्मन पॆठॖ आमॖत्य।

जदीद जर्मन[اؠڈِٹ]

जेकब तॖ विल्हल्म ग्रिम (ग्रिम बिरादरन) ॴस्य जर्मन ॳदीब्य यिमव ओस "डौईशेस वोर्टर्बूख़" (Deutsches Wörterbuch) ल्यूखमुत। यि ओस अख जर्मन ज़बान हुन्द लुग़ात यॆमि पॆठॖ छु जदीद जर्मन आमुत। "डौईशेस वोर्टर्बूख़" छु जर्मन ज़बानुक अज़ ताम ति सरिवॖय ख्वतॖ बॊड लुग़ात।

ग्रामर[اؠڈِٹ]

जर्मन ज़बानस मंज़ छि च़ोर हालथ (case), तॖ त्रॆ जिनॖस (gender)।

नावॖत्य[اؠڈِٹ]

तिक्याज़ि जर्मनस मंज़ नावॖत्य छि हालथस, जिनॖसस, तॖ तेदादस सॗत्यन बदलान, अमिकिन्य छि नावॖतॖक्य स्यठा रूप्य आसान।

  • च़ोर हालथ: आसन हालथ, मफ़ूली हालथ, वर्गॖ हालथ तॖ मिलकेती हालथ (जर्मन: Nominativ(नौमिनाटिफ़), Akkusativ(आकूज़ाटिफ़), Dativ(डाटिफ़), Genitiv(गेनीटीफ़))।
  • त्रॆ जिनॖस : नर (जर्मन : Maskulinum), मादॖ (जर्मन : Femininum) तॖ नऺथी (जर्मन : Neutrum)। जर्मनस मंज़ प्रथ नाव्तिस छु जिनॖस आसान। कऻशिर ज़बानस ह्युव छि यथ मंज़ नर तॖ मादॖ मगर छु अख ब्याख जिनॖस ति : नऺथी, युस छु ना मादॖ ना नर।
  • ज़ॖ तेदाद : वऻहिद (Singular) तॖ जमा(Plural)।

मिशलन वुछिव अख जर्मन नावुत Apfel (तलफ़्फ़ुज़: अप्फ़ऺल, मतलब: च़ूंठ)। यि छु अख नर नावुत तॖ वऻहिद रूप छु Äpfel

क्रावॖत्य[اؠڈِٹ]

जर्मन क्रावतन छि यिमन चीज़न सॗत्य लऺग्य (inflections) लगान:

  • क़ॖसॖम : जर्मन क्रावॖत्य छि ज़ॖ क़ॖसमॖक्य आसान: weak (तलफ़्फ़ुज़: वीक, मतलब : कमज़ोर) तॖ strong (तलफ़्फ़ुज़: स्ट्रौंग, मतलब : मज़बूत)।
  • तेदाद : वऻहिद (Singular) तॖ जमा (Plural)।
  • शख़ॖस : ॳकिम, दॊयिम तॖ त्रॆयिम शख़ॖस।
  • कथ : सक्रय कथ (जर्मन: Aktiv Genus, अंग्रीज़ी : active voice) तॖ नॆश्क्रय कथ (जर्मन: Passiv Genus, अंग्रीज़ी : passive voice)।
  • काल : जर्मनस मंज़ छि ज़ॖ मूल काल : अज़ काल तॖ पथ काल। बाक़ीयन क्रावतन सॗत्यन हॆकन बॆयि च़ोर काल ॴसिथ।